Page images
PDF
EPUB
[merged small][merged small][merged small][graphic][merged small]
[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

10

Sereniffima Princeps,

Maximum fructum percepi scriptorum, quæ antehac in lucem edidi, quòd ea perlegere dignata fis, quòdque, eorum occafione in notitiam tuam admiffus, tales dotes tuas effe cognoverim, ut è re gentis humanæ effe putem, eas feculis in exemplum proponi. Non deceret me vel adulari, vel aliquid non fatis perfpectum affirmare, præfertim hoc in loco, in quo veritatis fundamenta jacere conaturus fum; & fcio non affectatum ac 15 fimplex Philosophi judicium generofæ modeftiæ tuæ gratius fore, quàm magis exornatas blandiorum hominum laudationes. Quapropter ea tantùm fcribam,

a. Cette Epistola dedicatoria est imprimée, sur six pages non numérotées, en tête de la première édition des Principia Philosophiæ, immédiatement après la feuille du frontispice, au verso de laquelle se trouve reproduit in extenso le Privilége du 4 mai 1637 (voir t. VI, p. 518, de cette édition), avec cette mention en bas :

« Achevé d'Imprimer le 10 de Iuillet 1644. »

L'Epistola est suivie de 14 pages non numérotées, contenant l'Index Principiorum Philosophiæ (que nous reproduirons, non pas avant, mais seulement après les Principia, afin de pouvoir donner la pagination). Viennent ensuite les 310 pages numérotées des Principia. Sur la dernière est ajouté un Errata de quelques lignes, dont les corrections ont été incorporées dans notre texte.

[blocks in formation]

quæ vera effe ratione vel experientiâ cognofco, & hîc in exordio eodem modo ac in toto reliquo libro philofophabor.

ab 5

Magnum eft difcrimen inter veras & apparentes virtutes; nec non etiam ex veris, inter illas quæ ab accuratâ rerum cognitione deveniunt, & illas quæ cum aliquâ ignoratione conjunctæ funt. Per apparentes, intelligo vitia quædam non valdè frequentia, vitiis aliis notioribus oppofita; quæ quoniam ab iis magis diftant quàm intermediæ virtutes, idcirco magis folent celebrari. Sic quia plures inveniuntur qui pericula timidè refugiunt, quàm qui fe inconfideratè in ipfa conjiciant, vitio timiditatis temeritas tanquam virtus opponitur, & magis quàm vera fortitudo vulgo æftimatur; fic fæpe prodigi pluris fiunt quàm libera- 15 les; ficque nulli faciliùs ad magnam pietatis famam perveniunt, quàm fuperftitiofi vel hypocritæ.

Inter veras autem virtutes, multæ non à folâ recti cognitione, fed etiam ab errore aliquo nafcuntur: fic fæpe à fimplicitate bonitas, à metu pietas, à despera- 20 tione fortitudo exfurgit. Atque hæ ab invicem diverfæ funt, ut etiam diverfis nominibus defignantur; fed illæ puræ & finceræ, quæ ex folâ | recti cognitione profluunt, unam & eandem omnes habent naturam, & fub uno sapientiæ nomine continentur. Quifquis enim fir- 25 mam & efficacem habet voluntatem rectè semper utendi fuâ ratione, quantum in fe eft, idque omne quod optimum effe cognofcit exfequendi, revera fapiens eft,

3 philofophabor, non à la ligne (1 édit.). Même remarque après hypocritæ (ci-après, l. 17),

extolli (p. 3, l. 8), reperitur (ib.,
1. 21) et rapi (p. 4, l. 14).

quantum ex naturâ fuâ effe poteft; & per hoc unum, juftitiam, fortitudinem, temperantiam, reliquasque omnes virtutes habet, fed ita inter fe conjunctas, ut nullæ fupra cæteras emineant; & idcirco, quamvis 5 multò fint præftantiores iis quæ aliquâ vitiorum misturâ distinctæ funt, quia tamen multitudini minùs funt notæ, non tantis laudibus folent extolli.

Præterea, cùm duo ad fapientiam ita descriptam requirantur, perceptio fcilicet intellectûs & propenfio voluntatis ejus quidem quod à voluntate dependet nemo non eft capax, fed quidam aliis multò perspicaciorem habent intelle&um. Et quamvis fufficere debeat iis qui funt naturâ tardiufculi, quòd, etfi multa ignorent, modò tamen firmam & conftantem 15 retineant voluntatem nihil omittendi, quo ad recti cognitionem perveniant, atque id omne quod rectum judicabunt exfequendi, pro modulo fuo fapientes & hoc nomine Deo gratiffimi effe poffint: multò tamen præftantiores illi funt, in quibus, cum firmiffimâ rectè 20 agendi voluntate, perfpicaciffimum ingenium & fumma veritatis cognofcendæ cura reperitur.

25

Summam autem effe in Celfitudine tuâ iftam curam, ex eo perfpicuum eft, quòd nec aulæ avocamenta, nec confueta educatio quæ puellas ad ignorantiam damnare folet, impedire potuerint, quominus omnes bonas artes & fcientias investigaris. Deinde fumma etiam & incomparabilis ingenii tui perfpicacitas ex eo apparet, quòd omnia iftarum fcientiarum arcana penitiffimè infpexeris ac breviffimo tempore accuratè cognoveris. 30 Majufque adhuc ejusdem rei habeo argumentum mihi peculiare, quòd te unam hactenus invenerim, quæ

« PreviousContinue »