V.

Correct the following sentences-bean an fear ruaid, Čuaig sé amuiz. Táinig sé astig. Tá an fear amaċ. Cúl an teaċ. In san t-uisge. Ar an Bord.

Translate into Irish :

VI.

There was a large gathering of people at the fair, and it was soon evident that some unusual spirit was abroad amongst them, people gathered in little knots and groups throughout the streets and beside the doors of houses; even a heavy rain that fell was not able to dislodge them. One tall man with a ragged coat and broad felt hat was particularly active in moving from group to group, and wherever he passed, there seemed to be an increased whispering and gesticulation.

VII.

UNPRESCRIBED PASSAGE.

Adeir Camden gur ab nós in Eirinn, na sagairt do beit ag áitiużad ins na teamplaib, agus beit ag ól agus ag fleaðużaŎ ionnta. Act adeip Cambrens 'san seaċtmao caibidil fičead, ag labairt as ¿léir Éireann, map an ceudna; atá cliap na talman-so so-ṁolta go lór i piażaltaċt. Tiz Camden féin leis mar a n-abair ag labairt ar Éireannċaib;—cibé drong díob (as sé), do-beir iad féin do piazaltact, congbaid iad féin go míopbaileać i ngné cpuad-dála piafalta, ag guide agus ag trosgav, d'á seasgad féin.-Seathrún Céitin.

CELTIC.

SECOND PAPER.

REV. PROFESSOR HOGAN; DR. DOUGLAS HYDE.

1. Translate into English:

An neach naomtha po d'áp labpamap .1. Ciarán Šaigre, bud ṁór a úṁla in gaè ionad, agus dob' ionmuin leis an Scrioptúir diada d'éisteaċt agus do léiżead, agus d'fogluim go haimpip a báis. Aitpistear go

raibe sé maille pe naoṁaib Éireann an aimpear féin ag Finnein Cluana hEraird, agus go ndeaċaid in aois poisbie, agus i ndiadaċt móir 'san sgoil sin; agus go n-abartaoi dalta Pinnein pis map abartaoi le naoṁaib eile Éireann. Ar mbeiċ dó-san in aois ársaid agus in eagna ṁóir, agus ar n-a ṁúnaò go foirbte mar adúbramas, agus in a easbog onóraċ, buò díongbála leis beit ag fogluim, agus daoine eile beiċ az a dteagasg uaid, do ¿rad na huṁla agus na heɑgna.

2. Translate into English:

Ciapán, 10morro, 6 n-a aois 615 go haimsir a báis, níor íb sé deoċ 6 n-a mbeideað sé ar meisge; agus níos gab eudać bog ná clúṁać uime, agus níor ċaiċ flead, agus níor ċodail a sáit, agus níor ċóimling in ionad ar bit tre 6l na daoineaċta; agus d'iompuid sé a ċinead .1. an cinead Oppuideaċ, čum creidiṁ, agus a lán de daoinib eile; agus do fiosruizead é go minic 6 na hainglib, agus do hóirdneastas nuimis mór d'easpogaib agus de sagartaib, agus de zrádaib eile na heaglaise; agus do teagaisg an t-aingeal tobar onóireaċ d6, agus plánuigtear mórán de galapaib agus d'easláintib 6'n tobar; agus is é is ainm dó, Tobar Čiapáin.

3. Translate into English:

Trioca bliadain do cait Ciapán az seirbís go dútračtać do Dia poim a baiste; agus ar mbeit 86 ap n-a easlánuġad 6'n tseanndaċt agus 6'n tinneas, do compoigseadas láite a báis dó, agus do togairm ċuize a pobal agus a parráistiġe as gaċ n-áird agus do beannuig iad, agus d'aitin dóib aiteanta Dé do coiméad; agus do fab sacraimint na heaglaise ċuige ann sin idir ċóraib naoṁ an tres Nónas de ṁí Márta maille se síoċċáin Čríost, agus do léig as a pobul uaid: agus do bádas deić n-Easboig fiċċead do óirdneastas féin do cead Dé in aon oidċe pis čum flaċais Dé.

4. Translate into English :Aimreap sneaċtaṁail bí ann. Do cuaid sein-Ciarán amaċ, agus do sín a láim cum Dé maille pe hupnuiġċib díoċsa, agus do ¿uit caos teinead in a uċt, agus d' iad sé beann a brait uimpe, agus rug leis do'n tiż a sabadas na haoideada. An n-a ngorad dóib do hullmuiдead 'suipéap'; agus ar suide dóib d'á caiċeam, adubairt Ciarán Cluana nac caitpead biad no go buigbead airιog an leinb. Adúbairt sein-Čiapán, atá fios againn gup b’í sin do ¿oisg, agus do-żéana Dia dúinne go dtiocfaid sé 'na beażaid ċugat-sa, agus cait do cuid; 6is atá an leanb sin cugainn'; agus táinig an leanb fá bréitir Čiaráin. Ar n-a faicsin dóib bugsad grása agus molad do Dia agus d'a naomtact. Do cait siad a gcuid; agus d'imċiż Ciarán Cluana agus an leanb leis go Cluain, ar ngabáil beannaċta sein-Čiaráin.

Lá eile táinig brátais de bráiċrib Čiaráin, d'ás b'ainm baitín, agus do ṁúċ an teine arís go heisinnill d'á aimbeoin, agus do pinne aitpige, agus do fab absolóid.

5. (a) Give a short sketch of the life of Ciapán from the text and the notes appended to it.

(b) Mention some names of places in the beata Chiaráin, and identify them.

(c) Parse fully, and write grammatical comments on the underlined words of texts 1 and 2.

6. Translate into Irish :

One day as he was in Cleire, the island we have mentioned, it was there he did the beginning of his miracles, whilst yet he was only a young child, in this wise: A bird of prey came hovering over his head in the air, and, alighting before him, seized a little bird that was lying on its nest in the presence of Ciarán, and swooped it off, and despoiled it. Ciarán moved to pity for the little bird, felt sorely grieved.

7. Translate :

IDIOMS.

Do cuiread toirmeasg orm go minic fá theaċt chugaib-ri. Do aithin sé díob a mbróza do chur orra agus gan dá chóta do beith 10mpa. Do chuir asal cpoiceann leoin air. Tar éis a chuid eudaif do beit air, táinig sé amach. Cuir do chrios ort agus friotháil орт-ра. Ní tug seision freagra ar bit uirre.

8. Translate :

Ann sin po gluais Diarmuid 6 Rá¿ Ghráinne amać, agus ní deárnað oiriseaṁ iná coṁnaide sis go ráinig go mullaċ beinne Gulbain, agus do fuais Fionn poime ann gan aon duine ina pappað ná ina ćuideaċta. Ní deárna Diarmuid beannaċad ar bit do, act so fiafruit de an é so bá ag deunaṁ na seilge sin. A dubairt Fionn náp b'é, acd buideantsluaż d'éiriż amać tar éis meadain oidċe, ‘agus tárla lorg muice allta ap Zadar dár ngadraibne, agus é sgaoilte se n-áp g-cois, go nás feudsad a fabáil 6 soin ilé. Is é core beinne Gulbain, 10morro, tárla soiṁ an ngadas, agus is díomaoin toisg na Féinne dá leanaṁain; bir is minic poime so so ċuaiò sé uaża, agus so marbad caogad óglaċ don Fhéinn ris ar maidin aniu.

HISTORY.

9. State the chief events that happened in Ireland during the reign of Richard II.

10. What happened during the time Thomas Earl of Desmond was Deputy? What was 'The Brotherhood of

St. George'?