Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

♦ scire peritiorem renardo, qui tam bestiis quàm volucribus loqui novit et diversa frequenter tractabat negotia cum utrisque. Citatus ergo renardus ut ad regem veniret, per dies aliquos se subtraxit : quádam vero nocte, clam de caverná sua exiens in scrobe quadam prope regis cameram se abscondit: indè auscultans, audivit regem de morbi sui causá circumstantes bestias alloquentem. Responsa quidem ipsa- · rum diligentiùs annotabat ; cùmque diversa a diversis in regis audientiá dicerentur, venit Ysengrinus et ait : Nihil impedit renardum venire ad curandum dominum nostrum regem, ni sola pravitas animi sui nequam, propter quod ipsum tanquam salutis regis contemptorem, pronuncio morte dignum. Tunc renardus, vultu gravis et incessu maturus, cameram regis intravit, ipsumque ex parte magistrorum in urbe salernitand commorantium salutavit. Cùmque rex sibi mortem comminaretur propter moram quam fecerat, ait regi: Quid facerem apud te, domine mi rex, antequàm certum salutis tuæ remedium ferrem mecum ? Postquàm tuum audivi mandatum, terras diversas peragrans, Salernæ medicos adii consulendos, qui, cognito symptomate morbi tui, hunc unum pro recuperanda salute tibi denuntiant remedium singulare; ut pelle lupiná de corpore lupi recenter extractâ, ex ipso adhuc sanguine calidá et fumante, pectus tuum involvas. Hæc medicina te infra triduum reddet sanum. Quo audito, jussu regis captus est lupus et vivus excoriatus, ac pellis cum sanguine pectori regis applicata. Dimissus tandem a regis satellitibus Ysengrinus, cum in silvas fugeret sine pelle, sequens eum renardus a longè clamitabat : O beati regis consiliarii, qui sic purpuram induunt et scarletam ! Sed quia absentem proximum linguæ aculeo pupugisti, patere nunc culicum stimulos et vesparum.

Sic evenit frequenter invidis qui, dum aliis mala fabricant, propriis laqueis innectuntur.

FAB. XXII.

Cùm leo quondam disponeret in terram longinquam peregrè proficisci, convocatis bestiis, monuit ut regem eligerent in loco suí, quæ lupum communi consilio elegerunt, quem contra adversarios fortem esse dicebant, asperum et audacem quibus leo: Valens, inquit, animal elegistis, dum tamen animum adaptet justitiæ et mansuetudini prout decet: Ut autem sub ipso vitam securam ducere valeatis, jurejurando se astringat quod nullum vestrum lædat injustè, et quod nunquam de cætero carnes edat; quæ cum a lupo requirerent, hæc et alia multa eis sub juramento concessit. Cùm autem post recessum leonis se securum et in dominio firmatum vidisset, cogitabat quo ingenio ab ipsis bestiis obtineret, ut ipsum debere carnes comedere judicarent. Tunc petiit a quodam capreolo ut sibi, an foetidum haberet anhelitum, indicaret, qui respondit tam ejus esse fœtorem quod eum tolerare non posset. Quo audito, lupus bestias ad judicium convocavit quærens ab eis quid deberet fieri de illo qui in regis irreverentiam verba probrosa et ipsum deshonestantia protulisset? Responderunt quod talis, tanquam reus læsæ majestatis, mori deberet. Per illud judicium interfecit capreolum intimans quid dixisset, et ad palliationem nequitiæ, sectum in frusta distribuit baronibus, partem sibi ipsi retinens pinguiorem. Aliàs cùm esuriret, quæsivit a damulá quid sibi de ejus anhelitu videretur, quæ magis eligens mentiri quàm mori, dixit se nunquàm odorem sensisse in aliquo ita dulcem. Tunc convocatis baronibus, quæsivit quid de illo esset agendum qui a rege requisitus dicere veritatem, mentiretur eidem et loqueretur fraudulenter? At illi decreverunt hujusmodi morte dignum. Damulam ergo occidit et nullo increpante comedit. Postmodùm videns quamdam simiam teneram ac pinguem, quæsivit ab ea de anhelitús sui odore; quæ dixit quod non esset multum gravis. Videns itaque lupus se adversùs eam accusationem rationabilem non habere, lecto decumbens se

finxit infirmum. Visitantes ergo bestia secum pariter et medicos adduxerunt, qui dixerunt nullum in eo vitæ periculum imminere, dum tamen aliquid comederet quod ejus appetitui complaceret. Ille autem dicebat nullum cibum nisi carnes simiæ sibi placere; sed citiùs vellet mori quàm simiæ nocens infringeret jusjurandum, nisi forsitan talem ad hanc causam habere quod barones mei hoc decernerent rationabiliter faciendum. Tunc dixerunt communiter quod hoc facere posset securè, nec aliquid esse sacramentum contra salutem sui corporis observandum. Quo audito interfecit simiam et comedit. Istud autem judicium in capita ipsorum judicantium postmodùm redundavit, quia ex tunc nulli fidem aut juramentum servavit.

Hic monet sapiens hominem nequam nullatenùs ad dominandum debere admitti. Talis enim promissiones quaslibet parvipendens, suam tantummodò conabitur assequi volun

tatem.

LATINS. Phædr. App. Burm., 17; Rom., 60; Rom. Nil., 37; Fab. ant. Nil., 49.

FRANÇAIS. Mar. de Fr., 37.

[ocr errors]

DES PRINCIPALES ÉDITIONS

DES FABLES ET DES OEUVRES

DE

JEAN DE LA FONTAINE,

PAR M. BARBIER, ANCIEN BIBLIOTHÉCAIRE.

1668.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine. Paris, Cl. Barbin, 1668, in-4° avec fig. de Chauveau.

Ce volume, dédié à Mgr. le dauphin, ne contient que les six premiers livres.

1678 et 1679.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine. Paris, Cl. Barbin, 1678 et 1679, 2 vol. in-4°.

La seconde partie est dédiée à madame de Montespan.

1693.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine, cinquième partie, dédiée à monseigneur le duc de Bourgogne. Paris, 1693, in-4°.

1678-1693.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine; nouvelle édition, revue et augmentée par lui-même. Paris, Barbin et D. Thierry, 1678—1693, 5 vol. in-12, avec fig. de Chauveau.

1688 et 1694.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine. Anvers, H. Van Dunewalt, 1688 et 1694, 5 vol. in-12 avec fig

1715.

Fables choisies, mises en vers par Jean de La Fontaine, avec la Vie d'Esope; nouvelle édition, augmentée de petites notes pour en faciliter l'intelligence. Paris, David, 1715, in-12.

L'auteur de ces petites notes est inconnu.

1730.

Fables choisies, mises en vers, par Jean de La Fontaine, avec de petites notes, etc. Amsterdam, 1730, in-12.

1731.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine, avec de petites notes. Hambourg, Vanden Hoeck, 1731, 2 vol. petit in-12.

1743.

Fables choisies, mises en vers par M. de La Fontaine, avec un nouveau commentaire par M. Coste. Paris, 1743, 2 vol. petit in-12, très-souvent réimprimées en un volume.

avoue,

Coste a refondu les petites notes des éditions de 1715, 1730, etc. Il dans sa préface, avoir beaucoup d'obligations pour la correction du texte à Jolly, censeur royal.

1755-1759.

Fables choisies, mises en vers par Jean de La Fontaine, précédées d'une nouvelle Vie de l'auteur (par M. de Montenault). Paris, Desaint et Saillant, 1755 1759, 4 vol. in-fol. avec des figures gravées par Cochin le fils, d'après les dessins de J. B. Oudry.

Je ne puis résister au plaisir de copier ici le parallèle tracé par le P. Berthier, jésuite, dans les Mémoires de Trévoux, au sujet de la magnifique édition de M. de Montenault:

[ocr errors]

La Fontaine et Oudry ont partagé en quelque sorte l'empire des animaux. Le poëte leur a donné la parole; le peintre a saisi leurs manières, leurs jeux, leurs attitudes. Le premier a su deviner ce qu'ils auroient dit, s'ils avoient formé une société entre eux; le second a eu le talent de les rendre tels qu'ils sont. La Fontaine, dans ses fables, s'est laissé entraîner par le génie; Oudry, dans ses dessins, a eu pour guide l'observation : l'un et l'autre ont produit deux chefs-d'œuvres qui se trouvent réunis dans 4 vol. in-fol. »

Quant à la partie typographique de cette édition, elle a été le sujet

« PreviousContinue »