Page images
PDF
EPUB

Haec res et iungit, iunctos et servat amicos.
At nos virtutes ipsas invertimus atque

Sincerum cupimus vas incrustare. Probus quis

Nobiscum vivit: multum demissus homo; illi
Tardo cognomen pingui damus; hic fugit omnes
Insidias nullique malo latus obdit apertum,

55

65

Quum genus hoc inter vitae versetur, ubi acris 60
Invidia atque vigent ubi crimina: pro bene sano
Ac non incauto fictum astutumque vocamus.
Simplicior quis et est, qualem me saepe libenter
Obtulerim tibi, Maecenas, ut forte legentem,
Aut tacitum impellat quovis sermone molestus:
Communi sensu plane caret, inquimus. Eheu,
Quam temere in nosmet legem sancimus iniquam!
Nam vitiis nemo sine nascitur: optimus ille est,
Qui minimis urgetur. Amicus dulcis, ut aequum est,
Quum mea compenset vitiis bona, pluribus hisce, 70
Si modo plura mihi bona sunt, inclinet: amari
Si volet hac lege, in trutina ponetur eadem.
Qui, ne tuberibus propriis offendat amicum,
Postulat, ignoscet verrucis illius: aequum est,
Peccatis veniam poscentem reddere rursus.
Denique, quatenus excidi penitus vitium irae,
Cetera item nequeunt stultis haerentia, cur non
Ponderibus modulisque suis ratio utitur, ac res,
Ut quaeque est, ita suppliciis delicta coercet?
Si quis eum servum, patinam qui tollere iussus
Semesos pisces tepidumque ligurierit ius,
In cruce suffigat, Labeone insanior inter
Sanos dicatur. Quanto hoc furiosius atque

75

80

Maius peccatum est! Paullum deliquit amicus, 85 Quod nisi concedas, habeare insuavis: acerbus Odisti et fugis, ut Rusonem debitor aeris,

Qui nisi, quum tristes misero venere Calendae, Mercedem aut nummos unde unde extricat, amaras Porrecto iugulo historias captivus ut audit. O Comminxit lectum potus, mensave catillum Euandri manibus tritum deiecit: ob hanc rem, Aut positum ante mea quia pullum in parte catini Sustulit esuriens, minus hoc iucundus amicus Sit mihi? Quid faciam, si furtum fecerit, aut si 95 Prodiderit commissa fide, sponsumve negarit? Quis paria esse fere placuit peccata, laborant, Quum ventum ad verum est: sensus moresque repugnant,

Atque ipsa utilitas, iusti prope mater et aequi. Quum prorepserunt primis animalia terris, 100 Mutum et turpe pecus, glandem atque cubilia propter Unguibus et pugnis, dein fustibus atque ita porro Pugnabant armis, quae post fabricaverat usus: Donec verba, quibus voces sensusque notarent, Nominaque invenere: dehinc absistere bello, 105 Oppida coeperunt munire et ponere leges, Ne quis fur esset, neu latro, neu quis adulter. Nam fuit ante Helenam cunnus teterrima belli Caussa; sed ignotis perierunt mortibus illi, Quos Venerem incertam rapientes more ferarum 110 Viribus editior caedebat, ut in grege taurus. Iura inventa metu iniusti fate are necesse est, Tempora si fastos que velis evolvere mundi.

120

Nec natura potest iusto secernere iniquum,
Dividit ut bona diversis, fugienda petendis;
Nee vincet ratio hoc, tantumdem ut peccet idemque, 115
Qui teneros caules alieni fregerit horti,
Et qui nocturnus sacra Divûm legerit. Adsit
Regula, peccatis quae poenas irroget aequas,
Ne seutica dignum horribili sectere flagello.
Nam, ut ferula caedas meritum maiora subire
Verbera, non vereor: quum dicas esse pares res
Furta latrociniis, et magnis parva mineris
Falce recisurum simili te, si tibi regnum
Permittant homines. Si dives, qui sapiens est,
Et sutor bonus et solus formosus et est rex,
Cur optas, quod habes? Non nosti, quid pater,
inquit,

Chrysippus dicat: sapiens crepidas sibi nunquam
Nec soleas fecit, sutor tamen est sapiens. Quî?
Ut, quamvis tacet, Hermogenes, cantor tamen atque
Optimus est modulator; ut Alfenus vafer omni
Abiecto instrumento artis clausaque taberna
Sutor erat, sapiens operis sic optimus omnis
Est opifex solus, sic rex. Vellunt tibi barbam
Lascivi pueri, quos tu nisi fuste coerces,
Urgeris turba circum te stante miserque
Rumperis et latras, magnorum maxime regum.
Ne longum faciam: dum tu quadrante lavatum
Rex ibis, neque te quisquam stipator ineptum
Praeter Crispintm sectabitur, et mihi dulces
Ignoscent, si quid peccaro stultus, amici,
Inque vicem illorum patiar delicta libenter,
Privatusque magis vivam te rege beatus.

125

130

135

140

Inhalt der Satyre I. 3. Tigellius war doch ein gar karakterloser Mensch, der sich keine zwei Tage gleich blieb! So? wandelt dich schon wieder deine boshafte Laune an? Satyriker, vergiss die eignen Fehler nicht!" Den gleichen Rath geb' ich dir; denn Freunde sollen schonende Nachsicht gegen einander üben, und eine vernünftige, brauchbare Moral wird die Gränzlinie bestimmen zwischen Lastern, welche unverzeihlich sind, und zwischen Schwächen und Fehlern, die wir geduldig Einer am Andern tragen müssen. Keine grössre Thorheit als die der Stoiker, wenn sie mit Aufhebung des Unterschiedes zwischen grossen und kleinen Sünden jeden Fehltritt als absoluten Gegensatz zum Sittengesetz, den Weisen aber als absolut vollkommnes Wesen auffassen!

"

V. 4-8. Caesar, Octavian. Posset, peteret, proficeret, citaret, als ob Tigellius noch lebte, also Vergegenwärtigung des Vergangnen. Scholiast: Ovum initium coenae erat, quippe quod in gustatione (als Vorgericht) statim a balneis offerebatur; poma vero cum bellariis in secundis mensis erant." Cicero orat. I. 59: „paeanem citare." Bacche: der darauf fallende Ictus macht, dass das kurze e hier anstatt eines langen gilt. Summa chorda =vnáτη, die, bei welcher man zu zählen anfieng, also βαρυτάτη, gravissima, die tiefste; ima = νήτη, die letzte, also durátη, acutissima, die höchste. Chordis quattuor, unter den vier Saiten.

V. 10-14. Currebat, poetische Versetzung statt: saepe currebat, velut qui f. h. curreret. Junonis sacra, feierlich, wie bei einer Procession. Tripes, woran ich allein speisen würde." Concha, „eine Muschel wäre mir gut genug," und doch hatten schon die alten Römer häufig silberne Gefässe zu diesem Zweck gehabt; denn das Salzfass war den Laren heilig. Puri, nicht nigri, wie Epist. 11. 2, 60.

[ocr errors]

V. 15-17. Dedisses, s. Zumpt. §. 780 Erat, entschiedner und daher witziger als fuisset. 95,496 flj

V. 20-23. Et fortasse begründetere Lesart als haud fortasse: Fehler, die nur vielleicht kleiner sind. Porphyrion: „Qui de personis horatianis scripserunt, ajunt Maenium et scurrilitate et ineptatu notissinum Romae. Hic post patrimonium abrosum Kalendis Janitariis in Capitolio clara voce optavit, ut quadringenta nummorum aeris alieni haberet. Quaerente quodam, quid sik vellet, quod tam solemni ́ die aes alienum optaret haber, noli mirari, in

quit, octingenta habeo. Hic fertur domo sua, quam ad forum spectantem habuerat, divendita, unam columnam sibi ibi excepisse, unde gladiatores spectaret, quae ex eo columna Maenia nominabatur." Verba dare, glaubst du uns mit Worten abzuspeisen?

V. 25-27. Quum tua pervideas mala lippus inunctis: die letzten Worte täuschen die durch pervideas angeregte Erwartung. Nach Paus. II. 8 gab es in der Gegend von Epidaurus zahme, dem Aesculap geweihte Schlangen. Valerius Maximus I. 8 erzählt, als man gemäss den Sibyllinen bei einer Pest den Aesculap von Epidaurus nach Rom eingeladen habe, sey eine Schlange in das Schiff gekommen, mitgesegelt und 3 Tage auf der Tiberinsel gesehen worden, woselbst man ihr ein Bild errichtete.

V. 28. Iracundior paullo, vergl. Epist. I. 20, 25, und den übertreibenden Ausdruck Sat. II. 3, 323: non dico horrendam rabiem, oder Od. III. 9: improbo iracundior Hadria.

V. 32. Mit den Worten: „at est bonus," fällt Horaz dem Tadler in die Rede: „man muss aber doch billig seyn, wenn das Gute in einem Menschen vorwiegt, und man an ihm einen Freund hat."

V. 40. Polypus, hat eigentlich ein kurzes o. Balbinus, L. Caelius B., damals proscribirt, später zu Gnaden angenommen, und im November 30 Consul suffectus? Hagna (von dyves) eine Freigelassne.

V. 44-48. Unnachahmlich schöner Witz! denn Strabo (qui est detortis oculis), Paetus (qui est oculis leniter declinatis, cuique huc atque illuc tremuli celeriter volvuntur), Pullus, Varus (qui est introrsum retortis pedibus) und Scaurus (qui talos habet exstantes) sind zugleich Familiennamen bekannter grosser Männer. Comm. Cruquii: „M. Antonio triumviro pumilio fuisse dicitur intra bipedalem staturam, quem ipse Sisyphum appellabat ob ingenii calliditatem."

V. 49-51. „Negotiosus ardelio, qui nobis operam suam jactat, is nobis esse videatur, qui officiosa sedulitate amicis sese commendare studeat." Vergi, über ineptus Cicero de Orat. II. 4.

V. 56-58. Ueber das tonlose quis siehe Billroth, S. 276-279. Den schlichten anspruchslosen Menschen nen→ nen wir einen Kopfhänger, den Langsamen einen dummen Tropf. Andre verbinden, demissus in gutem Sinne nehmend: „rechtlich lebt Jemand unter uns, gar sehr beschei

« PreviousContinue »