multo minus lucri faciunt; certior vero est eorum quæs tus. Thème 26. - Page 131. DE MUSCULO ET FORMICA SEQUITUR. Dum ita reputabat secum musculus quanto sua fortuna cæterorum animalium conditioni præstaret, formica quædam, quum tritici granum adspexisset, id oneris vires suas multo superare oblita, ad cavernam usque trahere contendit nequidquam! Sociarum vero complures, ubi impeditam vident, auxilii quærendi causa discurrunt, atque haud multo post undique advolant magna formicarum multitudo. Tum impigra cohors granum divisa circumire, hinc et illinc pellere, et labore maximo paululum promovere. «Misellæ formica! » exclamavit flexa in misericordiam voce musculus. « Ut sortem vestram doleo! Quam videmini infelices! Cur tantopore desudatis! Nimis laborantibus nimio constat festuca. Quanta vero admiratione sepositos mihi cibos intueamini! » << Si eorum copia tibi est necessitate major, respondit quædam formica, homo te qui non multum amat, pejus etiam debeat odisse, et magni illius interest te usque in cavum persequi, horrea tua exhaurire, tuamque avaritiam ac latrocinia morte ulcisci. »> Exercice 37. Page 132. Nulla est crudelior tyrannis quam quæ sub legum tutela exercetur. Quandiu Draconis leges viguerunt, non minus periculosum erat pomum rapere, quam hominem occidere. - Otii lenocinia magis time quam scopulos quibus navis tua illisa est. - Potentia cupiditates minus explet quam irritat. - Majores nostri pauciores auxiliares quam Romanos militiæ adscribebant. Multi divitias pluris faciunt quam virtutem. In hoc poculum infunde tantum aquæ quantum vini. Tarquinius tantæ crudelitatis fuit quantæ superbiæ.- Puer ille tot amicos quot condiscipulos habet. Si quam in regionem illæ aves devolant, arbores totas contegunt: dicas tot aves esse quot folia. Achas tam cæco animo quam impio hostias falsis numinibus. immolavit. Latissima hæc nemora videntur esse tam vetusta quam mundus est. · Ingenium tuum omnes tantum admirantur, quantum æmuli tui facultatem ipse admiraris. - Nimiam liberalitatem tantum fuge quantum avaritiam. - Tanti Demosthenem facio quanti Ciceronem. - Scriptoris ejus facultatem tam multum admiror, quam parvi indolem facio. Annibalem tam multum amo, quam parvi æstimo Carthaginienses.-Opus illud tam magni æstimo quam parvi facio auctorem ejus. Solidiorem gloriam clementia et humanitate quam vel clarissimis victoriis gentium domitores consequuntur. Nemo unquam imperator majori temperantia bellum gessit, quam Turennius; qui, quanta rei militaris peritia, tanta moderatione animi in armis semper usus est. In exercitu suo, quot milites, tot amicos habebat; et, quod est etiam commendabilius, sui eum hostes ipsi mira veneratione prosequebantur. Rustici trans Rhenum incolentes, quorum segetibus parci jubebat, captivi, quorum mala levabat, illius justitiam humanitatemque tantum laudabant, quanti duces, æmuli, singularem belli peritiam faciebant. Itaque mortuum Germani non minus, quam ipsi Galli, luxerunt, locumque nunquam arandum decreverunt, ubi interfectus cecidisset, quasi, impresso hujus viri corpore, quædam addita esset loco sanctitas. Ibi igitur terra nunc etiam omni cultu vacat; et rustici sacrilegium admitti putarent, si dejiceretur vetusta arbor, cujus umbra huic loco imminet, et cui morientis Turennii corpus aliquandiu accline jacuit. Exercice 38. Page 134. Quantum poteris, amicum eligito qui te paulo sit natu major. — Campi multum frumenti gignunt, montanæ vero regiones non ferunt tantumdem. — Cicero eloquentia plurimum valebat, Hortensius vero non tantumdem. -Gloria quæ ex victoriis oritur populis magno constat; quære aliquam quæ non constet tantidem. Solon ludis tantum delectabatur quantum qui maxime, dummodo illi essent verecundi.- Scenicæ fabulæ huic philosopho tantum displicebant quantum quod maxime.- Post hanc cladem acceptam, Romani civitatis suæ fortuna tantum confisi sunt, quantum quum maxime. - Quamvis me offenderit, eum tantum amo quantum quum maxime. — Eschylus Sophoclesque et Euripides Romæ tanti fiebant quanti ubi plurimi. Quantum Romani degeneres militarem scientiam neglexerant, tantum Persæ eamdem coluerant. Quam pingui ingenio erant Thebani, tam acuto ac subtili fuerunt Athenienses. Quot erant exercitationum genera, tot dabantur coronæ. Quanto mari præstabat Carthago, tanto Roma eam terra superabat.— Quam magni mea referebat ante hos duos menses Lutetia non egredi, tam parvi nunc interest ibi manere. Quanti hunc philosophum tu æstimas, tantum ego eumdem contemno. Philippus viginti quatuor annos regnum apud Macedones obtinuit, qui, quam humilis principio fuerat, tam illustris postea exstitit. Regni enim initio, Macedoniæ libertati magis quam unquam hostes imminebant; devictis vero Illyriis qui nihil aliud quærebant, nisi ut illam suæ ditionis facerent, plurimas maximasque urbes occupat. Tum sese quantum potest Græcorum rebus immiscet, pœnas a Phocensibus repetit delphici templi expilatoribus, oraculum suam in fidem recipit, atque sacrilegorum loco, quos debellavit, inter Amphictyones sedet. Jam tanti æstimatus quanti qui plurimi, propter et modestiam, et fortitudinem, et magnum ingenium, toti præest Græciæ, quæ ejus in dominationem ultro concessit; et quum jam nihil impedimento sit quin captum pridem consilium exsequatur, delendum Persarum regnum suscipit, quod per tot annos græcis urbibus terrorem injecerat. Quum autem jam illius copiæ in Asiam transmitterent, res magnas aggredienti mors supervenit. Sed, illo pereunte, non omnia perierunt; permultas enim opes heredi suo reliquit. Alexander autem, si regni initio non invenisset totidem, haud scio an Persicum imperium minus cito subegisset. Res eo minores videntur, quo longius distant a nobis. - Eo gratiosior eris vulgo, quo magis ei indulseris. Eo pluris constat vinum, quo veterius est. Virtus eo pluris æstimatur, quo magis latet. Eo minus clare oratorem audivi, quod qui in proximo sedebant inter se perpetuo susurraverunt. Eo majorem rerum usum homo consequitur, quo fit senior. Quo plures Alexander gentes subigebat, eo plures cupiebat suæ ditionis facere. Quo magis eum inspicio, eo similior ille fortissimi Achillis mihi videtur. Quo magis tibi ero notus, eo pluris me facies. Quo minus memoriam coles, eo tardior illa fiet.- Quo terribiliores sunt in acie vere fortes viri, eo clementiores se post victoriam præstant. — Quo quis felicior est, eo magis est invidiæ obnoxius. Quo quis terræ viscera magis fodit, eo liberalior illa est. Quo celeriores sunt victoriæ, eo minus permanent earum fructus.-Mementote, quo quis plura semina terræ crediderit, eo plures spicas illam reddere. Male putas, quo quid pluris constet, eo utilius illud esse. - Ut quisque minime est fortis, ita maxime cupit fortis videri. - Ut quisque optimus est, ita plurimi sit æstimandus. Thème 29. Page 137. MAGICUS QUIDAM DOLUS. Divitis nobilisque viri ante castellum longa et amœna ambulatio patebat; sed in medio perincommode stabat turpe rustici tugurium, quod, quum prospectum adimeret, dejicere ille percupiebat. Hoc ut sibi venderetur iterum atque iterum postulaverat; sed rerum nostrarum eo sumus amantiores, quo cupidiores videntur alii: itaque, quo pluris tugurium vir nobilis licebatur, eo pertinacius illud vendere rusticus abnuebat. Nescius autem quid faceret, ambulationis possessor ad dolum confugit, atque hac arte usus est. Scilicet, quum rusticus noster consuendis vestibus victum quæritaret, ei arcessito narrat se ad regem vocari, ut amplissimo munere fungatur. « Toti familiæ meæ vestibus opus est, inquit, quas tibi faciendas loco; at certa die confectas oportet. Ut me, sic te non fugit, quo quis liberius sui arbitrium habeat, eo studiosiorem eum esse libertate utendi, et segnius laborare. Libeat igitur in castello commorari, donec opus absolveris. Id tibi eo facilius est, quod domi neque uxorem, neque liberos habes. Tibi mollis erit lectus, victus abundans, grandis pecunia. » Inter græcos oratores Demosthenes maximus est. Omnium poetarum Homerus est clarissimus. - Uterque Cornelius artem poeticam coluerunt; junior autem minus est celeber. Qui ad reges accedunt, semper quod placet, sæpe autem quod minime prodest illis suadent. Lucretius ac Virgilius magni sunt poetæ ; Virgilium vero magis admiror.- Utram emes domum? Eam quæ minoris constat. Diogenes dicere solebat ea, quæ minimi faciamus, plerumque esse utilissima. - Ex omnibus libris tuis hunc ego plurimi facio. Artabazi eo inclinavit sententia, ut quam celerrime castra moverentur. Bæoti, Græcorum stolidissimi, quam minime poterant, communium rerum erant participes. - Quam celerrime proficiscere. Istiusmodi hominibus quam minime confide. Quam plurima apud alios pone beneficia. — Quam plurimos potes ad te probos viros advoca, adu - |