cujus commilitones pudebat, mox eam, qua erat digna, pœnam luit. Ille enim Alexander, quem resarciendorum belli damnorum gloria manebat, et per quem Græciæ artes ac philosophia populorum animos erigere potuissent, quos depresserat longa servitus, nullis non libinidibus. indulsit, vaporibusque vini inter pocula et epulas præfocatus occubuit. Exercice 25. - Historia accipimus multa magnanimitatis exempla.Te hortor ad legendam Lycurgi vitæ memoriam, qui legibus Spartam ornavit. Eam, quicunque semel legerunt, non jam possunt oblivisci. Regina illi dicebat: «Regnum tuum est, modo me uxorem ducere velis; facile mihi erit infantem meum interficere. » Quam Lycurgus ab infando hoc consilio non dehortatus est, imo spe inani fovit. Tandem filium est enixa. Confestim Lycurgus puerum manibus complexus est, ac magistratibus ostendens: «Hic est, inquit, rex vobis natus. » Qui, inter divitias natus, stulte eas profudit, inopiam suam ferre non potest. Fortunæ bona sitienter appetunt homines; sed postquam summo labore domos suas iis compleverunt, iisdem non jam possunt frui, moriunturque omnia heredibus relinquentes, qui illis abutuntur.- Vidi hortum tuum, illiusque flexus omnes perlustravi; sunt in eo multi ac varii flores; huic culturæ, amice, da operam; omni studio ad eam incumbe, dulcissima oblectamenta in ea inventurus. Te juvant voluptates, divitiæ, honores; sapiens vero hæc omnia fugit ac despicit. A te mœstissimam accepi epistolam; huic brevi rescribam, et solatia, quæ a me speras, tibi afferre conabor. Homo ille mentitus est: sui verecundiam non habuit. -Oportet de se non loqui. Arrogans ille homo se in exemplum ipse proposuit.-Discendo mens invalescit. Nemo non potest alterum se ipso miseriorem invenire. Avarus cui filius prodigus est neque sibi, neque illi pecuniam cogit. - Nostrum unusquisque divinum lumen, quo ducitur, in se habet. Græcos non pudebat luctando se exercere; oleo se ungebant, et de quernea corona, victoris præmio, inter se acerrime decertabant. Adversarii silentio inter se observabant. Proscriptus Marius in ruderibus Carthaginis sedebat, atque ambo, de tanto rerum fastigio lapsi, inter se consolabantur. Legum major esse debeat in calumniatores severitas. Primis reipublicæ romanæ temporibus, senatus populusque victarum gentium spolia inter se dividebant. Cincinnatus agro colendo se dedebat. - Fabricius oleribus vescebatur, quæ sibi suis manibus paraverat, et se Pyrrho rege feliciorem ducebat, qui eum oblatis honoribus ac pecunia sibi conciliare frustra enisus est. - Sub romanis imperatoribus mores corrupti sunt, principum familiaribus delati sunt honores; optimus quisque in recessu latuit; ac libido, sicuti venenum letale, sese in omnium animos insinuavit. - Æsopi fabulas multi fastidiunt; Plato tamen, quo Græcia tanquam philosophorum suorum clarissimo gloriatur, earum lectionem præcipit. Homerum quidem ille e sua republica exterminaverat, sapientem vero non ejiciebat Phrygem. Nempe matres ac nutrices allocutus: «Infantibus, inquit, vestris cum lacte sugendæ sunt fabulæ; illas ab incunabulis eos docete, utpote qui mature ad sapientiam et virtutem sint informandi. Cito depravantur mores; corruptioni eorum occurrere conamini. Nihil autem ad id magis proficit quam fabulæ. Fabulæ enim quasi tabulas nobis ostendunt, in quibus se unusquisque depictum videt. Se puer facile agnoscit sub ea tam vivi coloris imagine, quæ illi callide proponi tur. Bestiarum virtutes aut vitia primum æqualibus, mox sibi imputat. Quibus perjucundis studiis ejus exercetur judicium. Agni sortem dolet, lupo vero irascitur, cujus ei stomachum movet injustitia. Graculum ridet pavonis indutum pennis, neque ea luget mala quæ sua illi stultitia et arrogantia afferunt. Duæ columbæ eum de amicitiæ suavitate admonent. Formica etiam provida et impigra ei esse exemplo potest. Denique omnia in fabulis puerorum animos vehementer percellunt; nobisque ipsis sapientissima hæc præcepta simplici eorum voce reddita audientibus major videtur fabularum lepos ac jucunditas. Quis non anteponit divitissimis terrarum regionibus ignobilem vicum ubi natus est? - Quis nostrum ambitiosi illius viri consiliis obsistere potest? Quis integram felicitatem his in terris sperare potest? - Quis in errorem nunquam labitur? — Utra monumentis artiumque miraculis urbs divitior erat, Romane an Athenæ? — Üter melius de patria sua meretur, Demosthenesne an Cicero? — Uter majori industria usus est, rei militaris peritior exstitit, gravioresque difficultates habuit superandas, Alexanderne an Cæsar? - Quo duce uteris? Quis tantam injuriam patienter ferat. In quem tanta stultitia cadere tibi videtur? Cui non interdum consolatione opus est?-Quis, ut verum sciam, mihi interrogandus est? Cujusnam laborare interest, nisi tua? A quo fuisti ita deceptus? Quem non tædet otiosum vivere ? Quid mihi contra dicenti respondebis? Quid in legendo hoc libro animadvertisti? Qua re nobis lex interdicit? Quid homini perseveran tia utilius? Exercice 27 (suite). Page 49. Cujus rei vas illud plenum est? - Qua in re tempus piger ille consumpsit? Qua ab re incipiemus? - Inter hos duos discipulos mihi hæret animus: utri primas deferam? - Magna nobis est consilii inopia: quid miseræ illi matri dicemus? Quas victorias Pompeius retulit? Quibus magistris illi discipuli traditi sunt? Quid utilitatis ex illa injustitia cepisti? - Quid tibi molestia negotium illud attulit? - Quotam horam illud horologium indicat? Undecimam. Quantæ calamitati fuerunt ingentes nostri amnes super ripas effusi! Quot et quantis periculis obnoxia est Quem exspectas? Patrem meum. Cujus philosophi Plato discipulus est? Socratis. Cui successit Cambyses? Cyro.- Quorum hominum amicitia nobis expetenda est? Proborum. - nautarum vita! maxime consilia opus sunt? Adolescentibus. Quibus Quo rum imprimis interest se ardore summo ad studia conferre? Vestra et omnium quibus labore suo victus quærendus est. Cineas, Pyrrhi minister Epirotarum regis, quum hunc paratum videret arma Romanis inferre, rem adeo temerariam dissuadere in animum induxit. « Si nobis faverit, rex, inquit, fortuna, quænam e victoria nostra efflorescet utilitas? Tota Italia statim erit nostra, respondit Pyrrhus; quid certius esse queat? At, postquam capta erit Italia, quam regionem domituri petemus? - Siciliam. Quid deinde faciemus? - Occupabimus Carthaginem et Africam. Quis tunc nobis resistere poterit? Macedonia Græciaque in ditionem nostram ultro concedent. At post hæc omnia subacta, cui rei impendemus operam? Quanta voluptate tunc requiescemus et in ludis feriisque otia consumemus! Quæ quum ita sint, respondit Cineas, qua gente oppressa, rex, tibi opus est? Quænam pericula adire oportet, quum jam nunc tibi præsto sit dulcissima hæc otiandi felicitas? Vivimus in Epiro quieti: hic erge maneamus. » Uter sapiebat magis Pyrrhusne an Cineas? Intellectu hoc facile est. Rex tamen ministri consilia neglexit, et post multas clades Argis, in via, ignobili morte occubuit, tegula oppressus, quam ejus in caput anus quædam e tecto demisit. Num felix erat Dionysius tyrannus? Non erat felix'. Num pigri probantur condiscipulis? Non probantur. Num fit doctus qui non laborat? Non fit doctus.- Delectarisne carminibus Homeri ac Virgilii legendis? Delector". - Tene pœnitet pigritiæ tuæ? Me pœnitet. Fatebiturne culpam? Fatebitur. Nonne improbo est felicior Nonne callidior fuit Cæsare vir bonus? Felicior est. Nonne de adventu nosfactus eram certior. Augustus? Fuit callidior. Nonne cum patre tuo proficisceris? Non proficiscar. tro certior eras factus? Non Si quem audit advenientem, statim aufugit. Ubi sol exoritur, domum confestim relinquo. Si quos memoria retinuerunt versus, cuilibet dicunt. — Quæ do vobis, juniores discipuli, consilia sequi mementote, toto animo in studia incumbitote, ac laboris vestri fructum capietis. Patriæ Hinc absit profanus. utilitatibus semper consulitote. Laborate, sudate; labor enim thesaurus est. - Vim procellæ fortiter adeamus. —Nos ducat justitia. —Ne aliis facias quod tibi fieri nolis. Ne unquam huic puero morem geras. Ne ullam opem a me jam speret. - Ne pigri in magistri indulgentia spem reponant. Noli te improborum illorum societate implicare. diorem lacessere. Noli hominem te valiNe dives pauperis mala obliviscatur. Ne animum demittamus, quum nos derelinquit fortuna. |