NOBILISSIMO E T HONORATISSIMO VIRO, ANTONIO ASLEIO COOPERO, COMITI SAFTESBURIO, S. P. D. JOANNES CLERICUs. S fareris INE fingulari lætitia, VIR HONORATISSIME , numquam memini ejus diei, quo, ante paucos annos, cùm in Hollandia verin ædibus meis, de veteribus Græcis, Græcorúmque librorum lectione colloqueremur. Lætus audiebam te haud paullò aliter de iis differentem, quàm vulgò folent Tuæ Dignitatis viri; quorum nimis multi non tantùm eos qui Græcè fciunt, librófque Græcos lectitant, quafi pædagogicâ quadam ftultitiâ laborantes, fed & ipfos Auctores afperTu contrà cultiores Græcos fuiffe contendebas & humaniores, quàm nunc fumus; guamvis morum & ingenii culturâ fuperbire fummopere foleamus. nantur. Nunc Europæi omnes melioris educationis, culturæque ingenii indicium effe putant, fi fe invicem honorificis verbis, pro forte quemque fua, adpellent; rufticitatifque continuò damnatur, quifquis ejufmodi verborum ambagibus fatis dextrè uti nefcit. Hinc nata confuetudo unius hominis, dignitate nequaquam fuperioris, plurali numero compellandi, nec fingulari umquam utendi ; nifi fortè adverfùs amiciffimos, aut multò inferiores. Hinc mira illa loquendi genera, Dominatio, Excellentia, Celfitudo, Serenitas, Majeftas, & olim etiam, labente Imperio, Divinitas Veftra, aliáque id genus, quæ in dies nova inveniuntur & quæ utramque paginam faciunt, à multis jam fæculis, in Scriptis, quibus fingulos homines alloquimur; cùm folerent olim Græci monofyllabâ voculâ Σ & Romani fuâ, inde natâ, Tu, addito nomine proprio, omnes adpellare, etiam Reges, ac Cæfares; quos folo nomine dignitatis, βασιλέας, vel αὐτοκράτορας falutabant. Hæc aliáque fi bene penfitentur, ut optimè, VIR NOBILISSIME, judicabas, non libertatis tantùm, fed & humanitatis imminutæ clara funt indicia. Nos tamen, quafi ea in re Veteribus cultiores, hanc Civilitatem vocamus; nomine quo aliud prorfus fignificabatur, apud Romanos, cùm civilis animus is effet qui fupra civis fortem non fapiebat, & civilitas virtus ejus, qui cum civibus inftar civis verfabatur licèt dignitate & opibus eos antei ret. Sed Sed difficiles in ejufmodi verbis, quæ ufus jam dudum emollivit, & neceffaria fecit, nos effe non oportet. Utinam modò libertas,hoc eft, legitimis & æquis legibus folis parendi neceffitas, ubique vigeret! Utinam loquendi fcribendique, fi ita videretur, ea ubique omnibus fieret poteftas, quâ, quæcumque nec re&tæ Rationi, nec coelefti Revelationi contraria effent, & dicere & in publicum edere liceret! Utinam difceptare de rebus dubiis ac obfcuris non haberetur paffim fcelus divinis, ut vulgus putat, humanifque legibus damnatum, & exquifitis fuppliciis expiandum! Verùm ne apud Græcos quidem olim & Romanos ca fuit, hifce in rebus, libertas, quæ effe debuit; quamquam multò major erat, quàm ufquam hodie, ut ex contrariis Philofophorum fectis, quarum nulla tamen erat vetita, intelligere poffumus. Nec, ut de Poëtis loquar, apud Ariftophanem tantùm, cujus unius Comici Græci fabulæ integræ fuperfunt, fcriptæ eo tempore quo fumma erat Comicorum licentia; fed etiam in recentioris Comœdiæ, quæ mode. ftior multò fuit, Poëtarum reliquiis, ea funt libertatis fpecimina, quæ fine admiratione nunc legere non poffumus. Juftinus, Clemens Alexandrinus, Eufebius Cæfarienfis, alii, ex primæva antiquitate, Patres multas ex iis fententias infignes protulere; quibus non modò ridentur Græcorum mores, caftigantúrque vitia, fed etiam Ethnica Religio prorfus ever titur, melioráque de Deo, quàm quæ vulgò folebant, dicuntur; ut Chriftianos propemodum loqui crederes, fi, diffimulato nomine, verba proferrentur, Colligere hinc licet Græcorum ingenia hujusmodi fuiffe, ut contraria, etiam in rebus gravibus, iis quæ fentiebant, dicentem fine ira audire poffent ; quod quàm rarum fit hodie videmus, cùm plerique aliter fentientes ne audire quidem fuftineant, & inexpiabili odio profequantur. Verùm hæc non funt hujus loci, quo nihil mihi dicendum fupereft, nifi me Tibi, VIR ILLUSTRISSIME, grati animi caufà, & ut obfervantiam erga Te meam testatam facerem, fragmenta hæc eximiorum Comicorum, Menandri & Philemonis, offerre voluiffe; quæ Tu eâ comitate & humanitate, quibus omnes Tibi devincire foles, excipias etiam atque etiam oro. Vale. Dabam Amftelodami, Nonis Septembribus CAN |