quidem juvene; ac deinde a ROGERO ASCHAMO ejus tutore, non possum facile quidem statuere. Hic pupillus in te docendo primum locum occupavit, non sine omni fortasse tutoris consilio. Sequutus est pupillum tutor omni eruditionis laude cumulatissimus, qui et illam perfecit doctrinæ effigiem, quam ille alter et primus APELLES tantum inchoaverat, nondum ad finem immatura morte correptus perduxerat. Inauditum hoc et valde admirabile, ut post APELLEM alius pictor exsurgeret, qui in ejus suffectus locum, et posset optime, et pertentaret felicissime, admirabilem illam oris pulchritudinem reliquarum corporis partium accessione illustrare, et splendidioribus coloribus nobiliorique artificio reliqua lineamenta exprimere, delineare, et perficere. Superavit hic APELLEM APELLES, et erat inventus APELLES APELLE superior; hoc nullus unquam pictor efficere potuit. Neque hi fuerunt imaginum, sed mentium pictores, non penicillo sed ingenio, non coloribus sed eruditione et artibus hanc duxerunt imaginem mentis tuæ, prudentissima ELIZABETHA. Deus bone, quæ est hæc doctrinæ effigies, quam admirandum artificium, quod undique omnibus numeris, omnibus partibus et coloribus est absolutissimum! Quæ quum ita se habeant, cui ego potius eruditissimi præceptoris eruditas elucubrationes consecrarem, quam eruditissimæ ejusdem discipulæ ? Cui prius fidelissimi servi et humillimi subjecti perdoctas epistolas dedicarem, quam nobilissimæ principi, gratissimæ et humanissimæ reginæ? Cui denique citius offerrem ROGERI ASCHAMI perjucunda scripta, quam serenissimæ ELIZABETHÆ, ejusdem ROGERI amplissimæ, liberalissimæ carissimæ dominæ ? Offero igitur majestati tuæ has epistolas magna orationis suavitate conditas, et dulci sententiarum concinnitate conscriptas: quæ certe et ROGERI ASCHAMI qui scripsit, singularis erga tuam serenitatem studii manifestum testimonium; ac paratissimæ meæ, qui non sine omni labore collegi et disposui, erga tuam celsitudinem observantia officiique apertissimum argumentum esse possunt. Atque cum hisce patris epistolis suscipe quæso, clementissima princeps, in tuam tutelam hunc ROGERI filium ÆGIDIUM ASCHAMUM, pauperem quidem, et ab amicis inopem, ac benigna liberalitate tua effice perpetuo tuum. Amisit patrem qui filium tueretur, qui utilitati consuleret, qui sumptibus educandum et in Academia instituendum curaret. Amisit inquam, patrem, benignum patrem, eruditum patrem, et voluntate ad auxiliandum paratum, et amore ad tuendum et ornandum filium satis inflammatum. Habet matrem suæ educationis satis studiosam : sed ad institutionis sumptus sustentandos non satis habilem et potentem. At quid de felici hujus pueri in bonis literis progressu dubitamus, quum tuam habeat majestatem patris demortui memorem, ROGERI ASCHAMI amplissimam dominam, ac orphanorum benignissimam matrem? Hunc igitur puerum, et parente orbum, et amicis destitutum, majestatis tuæ mando et committo fidei ac mirum in modum oro, ut eum accipias, acceptum serves, ut dixit ille apud comicum adolescentulus. Tu potes quantum vis, velis igitur quantum potes, nec patere divinam tuam in hunc ROGERI ASCHAMI filium benignitatem claudier. Deus enim optimus te, optima princeps, nobis Anglis tuis, primum ad religionem quasi expiandam: ad impietatis fibras radicitus extrahendas, Christique gloriam latissime propagandam restituit, deinde ad inopes sustentandos, ad gymnasia fovenda et constabilienda, ad literas excitandas, scholasticosque tuis largissimis benificiis e solo et pulvere ad sunmum literarum fastigium erigen dos suscitavit, ac postremo ad immortalem famam nominisque celebritatem et perennem et nunquam morituram gloriam ex hostium crudelissimorum faucibus reservavit. Sed quo vehor? Sum, fateor, longior quam institueram. Sed in hanc me loquacitatem conjecit hic EGIDIUS ASCHAMUS discipulus meus, tuus, spero, futurus, benificiis tuis astrictior. Mallem equidem, clementissima princeps, honesta petendo videri nimis molestus et insigniter impudens, quam discipulum deserendo nimis ingratus haberi. Si majestas tua, ea qua es clementia et liberalitate, huic petitioni acquieverit, et divinas aures ad has obscurissimi hominis supplicationes arrexerit; huic puero rem valde utilem, matri gratam et optatam, sed dignitate ac majestate tua dignissimam fecisse videberis. Accipe igitur rursus, illustrissima regina, hæc quæ ego offero observantiæ et officii mei erga tuam excellentiam testimonia : ac scribentis præclaram indolem egregiumque in literis conscribendis artificium, cum colligentis et in lucem proferentis industria, benigno vultu quæso amplectere. Deus Optimus Maximus tuum felicissimum imperium latissime propaget, et longissime precor perpetuet et proroget; ut vel majorum tuorum HENRICI Tertii, ac EDVARDI Tertii imperandi annos felicissime attingas, vel HENRICI Patris, si humana te fragilitas sinet, triginta octo annorum imperium cum summo tuorum gaudio conduplices. Quod solum nos tui hic collegii membra possumus, a Deo quotidianis precibus valde contendemus, ut salutem omnem et felicem in terris, et perpetuam in cœlis, tuæ majestati sua bonitate concedat. E schola majestatis Westmonasteriensi Februarii xvii, 1576. Serenissimæ majestatis tuæ humillimus servus, et scholæ tuæ Westmonasteriensis moderator, EDVARDUS GRANT. 301 : BENIVOLO LECTORI. Epistolas omnes, optime lector, prima editione impressas in tres distribui libros: primus eas complectitur, quas ad ornatissimum disertissimumque virum JOANNEM STURMIUM ARGENTORATENSIS Academiæ rectorem scripserit; suaves illas quidem, et summa elegantia conscriptas, dulci lepore et mira orationis venustate conditas. Has ego præposui, non quod tempore erant priores aut antea ad JOANNEM STURMIUM missæ, quam aliæ quæ secundo libro sequuntur ad alios scriptæ sed eo consilio de industria hoc feci, quod et literarum longitudine, et orationis præstantia cæteras præcedunt. Et fateor equidem illam primam epistolam De Imitatione, primo libro præfixam, commovisse me, ut literas postremo missas priore libro collocarem. Liber secundus eas literas continet, quas ad amicos miserit, quum Cantabrigiæ bonis literis ad suam magnam gloriam, ad illustrissimæ ELIZABETHÆ felicem in literis progressum, ad totius reipublicæ maximam utilitatem, felicissime operam navaret. Tertius eas comprehendit, quas et post abitionem ex Anglia in Germaniam, et à reditu ex Germania in Angliam, ad amicos dederit. Neque hic omnes in sua propria loca eo quo erant-tempore scriptæ, detrusi et compegi: hoc enim fieri a me non poterat, nec a BEMBO, SADOLETO, LONGOLIO, aut P. MANUTIO hoc observatum video. Nam multæ defuerunt, variæ amissæ, complurimæ aut combustæ, aut nonnullorum incuria laceratæ, nonnullæ in eorum manibus, ad quas erant scriptæ : ita per omnia tempus et ordinem nullo modo observare possem. Habes igitur perelegantes epistolas, sed ineleganter et inornate a me dispositas. Hisce tribus familiarium epistolarum libris, prima editione adjunxi commendatitiarum, petitoriarum, et hujus generis epistolarum, aliorum nomine, conscriptarum, librum unum. Quæ certe ex officina prodiere, et eandem orationis suavita dolere videantur. Addidi hac postrema JOANNIS STURMII, HIERONYMI OSORII aliorumq tolas ad ROGERUM ASCHAMUM, aliosque nobiles missas. Eas omnes, et prius editas et nunc po adjunctas, eo tu animo, optime lector, complect soles sic rem et tibi utilem, et mihi non ing feceris. Bene vale. Pro captu lectoris habent sua fata libelli, AD ADOLESCENTULOS LATINÆ LINGUÆ STUDIOSO ORATIO DE VITA ET OBITU ROGERI ASCHAMI, AC EJUS SCRIPTIONIS LAUDIBUS. Proditum est memoriæ, studiosi adolescentes, O VIUM AUGUSTUM, imperatorem Romanum, et arti excultum et rerum gestarum gloria florentem, e gium illud et memorabile PUBLII VIRGILI MARO Eneidos opus, ad poetæ perennem famam, ad litera reipublicæ summum fructum et ad Maroniani nomi perpetuam celebritatem, ab igne et flamma conservas Moriens enim, ut probe meministis, PUBLIUS MA testamento jussit, ut illud opus nondum ad fine perductum igne consumeretur. Sed putavit prudenti simus princeps, poetæ nomini consultius et om posteritati salubrius fore, si tot labores ab igne co servaret, quam ut legum severitati et suprema MARONI |