RENATI DESCARTES

QUERELA APOLOGETICA

AD AMPLISSIMUM MAGISTRATUM VLTRAJECTINUM

Quá technæ, calumniæ, mendacia, falforum teftimoniorum fabricæ, aliaque crimina Voetiorum & Dematii, plenè reteguntur.

AD LECTOREM

Ut ex Africâ femper aliquid novi, ita quotidie aliquid monftri prodit ex officina Voetianâ: adeo pertinax eft illud Theologicum Gisberti Voetii odium, ut videatur Ætnæ ac Vefuvii perennes flammas fuperare. Iamdiu nofter Heros ad plures in Suecia abierat, Schoockio-Voetiana lis poft Schoockii appellationem per annos aliquot filuerat, fcriptionum polemicarum induciæ Authoritate publicâ inter Voetium & Marefium, ceu earundem partium Theologos, paЯæ fuerant, cùm derepentè apparuit, inftar Spe&ri horridioris, Voetii THEOLOGIA NATVRALIS REFORMATA", partim ineptiis ineptissimis referta, partim verò calumniis & conviciis atrociffimis in Marefium, Schoockium, ac Tòv пavÙ CARTESIVм, Philofophorum Decus & Coryphæum, tota confuta, ut revera, pro Theologia naturali reformata, meram diabologiam moralem deformatiffimam fuo Lectori exhibeat". Difplicuit equidem ille liber inficetus prudentioribus omnibus, fuitque, ut audimus, cenfurâ notatus à quibufdam Synodis in Belgio; fed cùm hæc judicia intra privatos parietes maneant, aliquid illi reponi publicè debuit, ne de Veritate & Innocentiâ aliorum ejus author impunè triumphet, & fibi de fuâ maledicentiâ tanto magis gratuletur, quanto grandius honorarium dicitur à Magiftratu Vltrajecino ex illius dedicatione retulisse. Quid fecerint aut facturi fint Gronin

a. PAULI VOET, | Iuris in Academiâ Vltraje&inâ Antecefforis, THEOLOGIA NATURALIS REFORMATA. | Cui fubje&a Brevis | De | ANIMA SEPARata | Disquifitio. (Trajecti ad Rhenum, | Ex Officinâ Johannis à Waesberge, Bibliopola. CC LVI, in-4o, pp. 614, plus deux Indices non paginés, 34 pages.)

b. Non à la ligne (1" édit.). Même remarque pour les alinéas suivants, jusque Plura potuissent etc. (Pag. 281, fin.)

c. L'ouvrage est, en effet, dédié Nobiliffimis & Ampliffimis Viris DD. Confulibus & Senatoribus Inclytæ Reipublicæ Vltrajedina, Academiæ Curatoribus. Cette dédicace est suivie de douze distiques, en grec d'abord, puis en latin, adressés à Paul Voet, et signés Ant. Æmilius.

genfes, nobis nondum conftat, nifi quòd fando accepimus Marėfium aliquid pro fe fcripfiffe, per modum Appendicis ad alium aliquem tractatum Theologicum; quod num fit verum, & an Schoockius fit taciturus, dies docebit.

Nos verò non putavimus noftrum Heroem meliùs defendi posse quàm à feipfo: profecturus in Sueciam, hanc Apologiam quam tibi damus, Gallicè à se conscriptam, Latinè verfam ab Amico, reliquerat in his oris, cum animo eam evulgandi, fi privatim nihil operaretur. Quoniam verò, morte præventus, nequivit quod deftinaverat perficere, importunitate Adverfariorum fuorum cogimur nunc eam in lucem emittere, ut quam maledicendo homini mortuo ceperunt voluptatem, vera de feipfis audiendo ab ipfomet amittant, ac in pofterum definant imbelles lepufculi leonis mortui barbam vellicare. Si contuleris quæ hic fummus ille Vir clarè, judiciofè & nervofè, ut folet omnia, ad fui Defenfionem confcripfit, cum iis quæ habet Theologia naturalis reformata (fed Reformationis Voetianæ) à pag. 253 ad 264 inclufivè, videbis hæc omnia Cartefiano fulmine ita protrita & in pulverem redacta, ut nihil aliud reftet Voetiis quàm ad hujus Galli inexpe&atum cantum, fi quam adhuc retinent confcientiam, feriò refipifcere, & oris illoti amarulentiam in amaras lachrymas pænitentiæ commutare.

Potuiffemus huic Cartefiana Apologiæ, alia non nulla hactenus vifa adjicere, quæ fufficerent pleniffimè retundendis veteribus calumniis quas Theologia naturalis reformata recoquit. Sed nec opus fuit ifta veteramenta huic novæ purpuræ noftri Cartefii affuere, cùm fatis per fe fubfiftat, & poterunt illa feorfim recudi ac in unum fafciculum rerum expetendarum ad caufam Cartefianam compingi, fi eò nos adigant Voetii & Voetiani. Admitte interea indicem nonnullorum opufculorum huc potiffimum Spectantium, quæ tibi commendatissima fecundùm hanc Apologiam effe velimus:

Belli sacri triuMPHUS, five Sententia lata 31 maii 1649 à Nobiliffimo & Ampliffimo Magiftratu Ultrajectino, inter DD. Gisbertum Voetium arreftantem & Carolum Dematium adjunctum, S. Theologiæ Doctores & ejufdem Facultatis Profeffores in Academia Ultrajectinâ, ab unâ parte, & D. Martinum Schoockium L. A. M. ac Profefforem Philofophiæ in Academiâ Groninganâ,

a. Ces douze pages, qui forment une sorte de parenthèse dans l'ouvrage Theologia etc., ont motivé, à elles seules, la publication de la Querela Apologetica en 1656. Nous les donnerons donc en Addition, après le texte de la Querela.