inde intelligi effectum iftius inæqualitatis | non alium effe debere in hac Terræ orbitâ, quàm fi minimi majufculis immediatè fuccederent; nec alium etiam in locis intermediis, nisi 5 quòd lineæ fecundùm quas ifti radii disperguntur, non fint re&tæ, fed paulatim inflexæ. Nempe, fi S fit Sol, 10 2345 orbita per quam Terra anni fpatio defertur fecundùm ordi nem notarum 2, 3, 4, DEFG<H> terminus 15 ille à quo globuli cœleftes incipiunt gradatim 20 effe minores & minores 25 verfùs eclipticam), & cœlo exiftens: putan 스쿨 dum eft radios Solis in hunc Cometam impingentes, ita inde reflecti verfùs omnes partes fphæroidis DEFGH, 30 ut ii qui perpendiculariter incidunt in F, maximâ quia. Art. LXXXI, p. 135-137. CXXXVIII. Cur Cometarum cau fed 5 dem ex parte, rectà pergant ufque ad 3, fed tamen etiam 20 Denique, fi oculus fit verfùs punctum S, impedietur à radiis Solis ne Cometam ipfum videre poffit, fed videbit tantùm ejus comæ partem, instar igneæ trabis, 25 quæ apparebit vel vefperi vel mane, prout oculus propior erit puncto 4 vel puncto 2 ; atque fortè una mane & alia vefperi poterit apparere, fi oculus in ipfo punЄto medio exfiftat. 5 Et quidem hæc coma vel cauda interdum recta, in- 30 da, non femper in ter|dum nonnihil incurva effe debet; interdumque in rectâ lineâ, quæ tranfit per centra Cometæ & Solis, interdum nonnihil ab eâ deflectens; ac denique interdum latior, interdum anguftior, vel etiam lucidior, cùm nempe radii laterales verfùs oculum convergunt. 5 Hæc enim omnia fequuntur ab irregularitate sphæroidis DEFGH : quippe verfùs polos, ubi ejus figura depreffior eft, caudas Cometarum exhibere debet magis rectas & latas; in flexu qui eft inter polos & eclipticam, magis curvas, & à Solis opposito deflectentes; 10 & fecundùm iftius flexûs longitudinem, magis lucidas & anguftas. Nec puto quicquam hactenus circa Cometas fuiffe obfervatum, faltem quod nec pro fabulâ, nec pro miraculo fit habendum, cujus cauffa hîc non habeatur. 15 Quæri tantùm poteft, cur non etiam comæ circa ftellas fixas, ac circa altiores planetas Jovem & Saturnum, appareant. Sed facilis refponfio eft. Primò, ex eo quòd non foleant videri in Cometis, cùm eorum diameter apparens non eft major quàm fixarum, quia tunc ifti radii fecundarii non habent fatis virium ad oculos movendos. Ac deinde, quantum ad fixas, quia cùm lumen à Sole non mutuentur, fed illud ex fe ipfis emittant, ista earum coma, fi quæ fit, hinc inde in omnes partes fpargi debet, atque effe perbrevis; jamque 25 revera circa ipfas talis coma effe videtur : neque enim uniformi lineâ circumfcriptæ, fed vagis radiis undique cinЯæ apparent; & non malè forfan earum etiam scintillationem (cujus tamen plures aliæ caufæ esse poffunt) huc referemus. Quantum autem ad Jovem 30 & Saturnum, non dubito quin, ubi aër eft admodum purus, breves etiam interdum comæ, in partem à Sole parte à Sole direcè CXXXIX. Cur tales comæ circa 1 CXL. De principio motus Planeta. aversam | protenfæ, circa ipfos videantur; & fcio me tale quid alicubi olim legiffe, quamvis auctoris non recorder. Quodque ait Ariftoteles, 1. Meteorologic. cap. 6, de Fixis, eas etiam ab Ægyptiis comatas nonnunquam vifas fuiffe, puto de his planetis potiùs effe intelligendum; quod autem refert de comâ cujufdam ex ftellis quæ funt in femore Canis, à se conspectâ, vel ab aliquâ in aëre valde obliquâ refractione, vel potiùs ab illius oculorum vitio proceffit: addit enim minùs fuiffe confpicuam, cùm oculorum aciem in ipfam intendebat, quàm cùm remittebat. a 5 10 15 20 Nunc verò, expofitis iis omnibus quæ ad Cometas spectant, revertamur ad Planetas, putemusque fidus Na minoris agitationis effe capax, five minùs habere foliditatis, quàm globulos fecundi elementi qui funt verfùs circumferentiam noftri cœli, fed tamen aliquantò plus habere, quàm aliquos ex iis qui funt verfùs Solem. Unde intelligemus illud, ftatim atque à vortice Solis abreptum eft, continuò verfùs ejus centrum defcendere debere, donec devenerit ad eos globulos cœleftes, quibus in foliditate, five in aptitudine ad perseverandum in fuo motu per lineas rectas, eft æquale. Cùmque tandem ibi erit, non ampliùs ad Solem magis accedet, nec etiam ab eo recedet, nifi quatenus ab aliquibus aliis cauffis nonnihil hinc inde propelletur; 25 fed inter iftos globulos cœleftes libratum, circa Solem affiduè gyrabit, & erit Planeta. Quippe fi propiùs accederet verfùs Solem, ibi verfaretur inter globulos 13 En marge: NB. Vide fig. pag. 171 (1′′ édit.). a. Voir ci-avant la figure de la p. 183. cœleftes paullò minores, ac proinde quos fuperaret vi ad recedendum à centro circa quod gyrat; & celeriùs motos, ac proinde à quibus ifta ejus vis fimul cum agitatione augeretur, ficque inde rurfus regredi debe5 ret. Si verò à Sole magis recederet, ei occurrerent globuli cœleftes aliquantò minùs celeriter moti, ac proinde qui ejus agitationem minuerent; & paullò majores, ac proinde qui vim haberent ipsum verfùs Solem repellendi. 10 Aliæ autem cauffæ, quæ Planetam circa Solem ita libratum nonnihil hinc inde propellunt, funt: primò, quòd fpatium, in quo fimul cum totâ materiâ cœli rotatur, non fit perfectè fphæricum; neceffe eft enim, ubi hoc fpatium latius eft, ut ifta materia cœli lentiùs 15 fluat, quàm ubi anguftius. 20 Secundò, quòd materia primi elementi, ex quibufdam vicinis vorticibus verfùs centrum primi cœli fluendo, & inde ad quofdam alios refluendo, tum globulos fecundi elementi, tum etiam Planetam inter ipfos libratum, diverfimodè poffit commovere. Tertiò, quòd meatus qui funt in corpore iftius Planetæ, aptiores effe poffint ad particulas ftriatas, aliasve primi elementi quæ ex certis cœli partibus veniunt, quàm ad reliquas, recipiendas : unde fit, 25 ut iftorum meatuum orificia, quæ circa polos macularum fidera involventium formari fuprà diximus, verfùs iftas cœli partes potiùs quàm verfùs alias ob vertantur. 8 majores] minores (1re édit., faute). a. Voir t. IV, p. 181, 1. 12-17. De même, pour les art. CXLIII, CXLIV et CXLV. Voir aussi t. V, p. 259, l. 7, etc. CXLI. Cauffa, à quibus ejus errores pendent. Pri ma. CXLII. Secunda. CXLIII. Tertia. |