caufâ, quæ venit ex K verfus e, quæ autem ex L versus g: hinc fiet ut poli fd, circa quos tota Solis materia vertetur, non fint in lineis rectis à K & L ad S ductis, sed Auftralis ƒ aliquantò magis verfus e accedat, & 5 Borealis d verfus g. Item, fi linea recta SM, per quam materia primi elementi facillimè egreditur ab S verfus C, tranfeat per pun&tum circumferentiæ fed, vicinius puncto d quàm puncto f; ac | linea SY, per quam ista materia præcipuè tendit ab S verfus O, tranfeat 10 per punctum circumferentiæ fgd, vicinius puncto f quàm puncto d: hinc fiet ut eg Solis ecliptica, five planum in quo movetur illa ejus materia, quæ maximum circulum defcribit, paulò magis inclinetur à parte e verfus polum d, quàm verfus polum f, fed tamen non tantum quàm linea recta SM; atque ex parte g magis inclinetur verfus f quàm verfus d, fed etiam non tantum quàm recta SY. Unde fequetur axem, circa quem tota Solis materia vertitur, & cujus extremitates funt poli fd, non effe lineam accuratè rectam, fed nonnihil curvam five inflexam; materiamque iftam aliquantò celeriùs gyrare inter e & d, vel inter ƒ & g, quàm inter e & f, vel d & g; ac fortè etiam, non omnino æquali celeritate gyrare inter e & d, atque inter f & g.

15

20

Quod tamen non poteft impedire, ne ipfius corpus 25 fit quam-proximè rotundum : quia interim alius ejus motus, à polis verfus eclipticam, inæqualitates istas compenfat. Eâdemque ratione, quâ videmus ampullam vitream ex eo folo fieri rotundam, quòd aër in ejus materiam igne liquefactam per tubum ferreum 30 immittatur; quia nempe ifte aër non majori vi ab

a. Voir t. IV, p. 181, 1. 18. Lire à cet endroit: eg (au lieu de e. g.).

LXXV.

Eas tamen non impedire ne ejus figura fit rotunda.

ampullæ orificio in ejus fundum tendit, quàm inde in omnes alias partes reflectitur, & æquè facilè illas

elementi circumjacentes, æqualiter undequaque repellere; non minùs illos in quos obliquè tantùm reflectitur, quàm illos in quos directè impingit.

Notandum deinde materiam iftam primi elementi, 5 quamdiu verfatur inter globulos fecundi, habere quidem motum rectum, à polis AB ad Solem, & à Sole ad eclipticam YM, ac circularem circa polos toti cœlo AMBY communem ; fed præterea etiam, maximam & præcipuam partem fuæ agitationis impendere in mi10 nutiarum fuarum figuris affiduè mutandis, ut omnes exiguos angulos, per quos tranfit, accuratè poffit implere. Unde fit, ut ejus vis, valde divifa, debilior fit; ac fingulæ ejus minutiæ motibus globulorum fecundi elementi fibi vicinorum obfequantur, femperque pa15 ratæ fint ad exeundum ex illis anguftiis, in quibus ad tam obliquos motus coguntur, atque ad rectà pergendum verfus quafcunque partes. Eam autem materiam, quæ eft in corpore Solis coacervata, valde multum virium ibi habere, propter confenfum fuarum omnium 20 partium in eofdem celerrimos motus, omnefque illas fuas vires impendere in globulis fecundi elementi circumjacentibus hinc inde propellendis.

Atque ex his poteft intelligi, quantum materia primi elementi conferat ad illam actionem, in quâ 25 lucem confiftere antè monuimus; & quomodo illa actio non modò verfus eclipticam, fed etiam verfus polos in omnes partes fe diffundat. Nam primò, fi putemus effe aliquod fpatium in H, folâ materiâ primi elementi repletum, & tamen fatis magnum ad unum 30 aut plures ex globulis fecundi recipiendos, non

a. Art. LXI et LXII ci-avant, p. 112 et 113.

LXXVI.

De motu primi elementi, dum verfatur inter globulos fecun

di.

LXXVII. Quomodo Solis lumen

non modò verfus Eclipticam, fed etiam verJus polos fe diffundat.

dubium eft quin, uno & eodem temporis momento, globuli omnes contenti in cono dHf, cujus bafis eft

LXXVIII. Quomodo verfus Ecli

Jamque id fuprà oftenfum efta de globulis contentis in triangulo, cujus basis erat femicirculus eclipticæ pticam fe diffundat. folaris, quamvis nondum ulla actio primi elementi spectaretur; fed nunc hoc ipfum de iifdem, si5 mulque etiam de reliquis in toto cono contentis, hujus primi elementi ope clariùs patebit. Ea enim ejus pars, quæ corpus Solis componit, tam globulos fecundi elementi qui funt verfus eclipticam e, quàm etiam eos qui funt verfus polos d, f, ac denique omnes qui funt in cono dHf, verfus H propellit; neque enim ipfa majori vi movetur verfus e, quàm verfus d & f, aliafque partes intermedias illa verò quæ jam fupponitur effe in H, tendit verfus C, unde per K & L verfus S tanquam in circulum regrediatur. 15 Ideoque non impedit ne globuli ifti ad H accedant, & eorum acceffu fpatium quod priùs ibi erat, corpori Solis accrefcat, impleaturque materiâ primi elementi, à centris K, L, & fimilibus eò confluente.

10

20

:

Quin ipfa potiùs ad hoc juvat; cùm enim omnis motus tendat in lineam rectam, materia maximè agitata in H exiftens, magis propendet ad inde egrediendum quàm ad remanendum : quò enim fpatium in quo verfatur eft anguftius, eò magis inflectere cogitur fuos motus. Et idcirco minimè mirum effe 25 debet, quòd fæpe, ad motum alicujus minutiffimi corporis, alia corpora, per quantumvis magna fpatia diffusa, simul moveantur; nec proinde etiam, cur non tantùm Solis, fed & Stellarum quam-maximè remotarum, actio ad terram ufque in minimo temporis mo30 mento perveniat

a. Art. LXII, p. 113.

LXXIX.

Quàm facilè ad motum unius exigui corporis, alia quammaximè ab eo remota moveantur.