qui, cùm nihil nisi admodum confuse concipiant, quid de quâque re quærendum fit ignorant; fed quantum ad me, nihil unquam aliud requiri putavi ad manifestandam substantiam, præter varia ejus attributa, adeo ut, quo plura alicujus fubftantiæ attributa cognofca- 5 mus, eo perfectius ejus naturam intelligamus. Atque, ut multa diversa attributa in cerâ diftinguere poffumus, unum quòd fit alba, aliud quòd fit dura, aliud 512 quòd ex durâ fiat liquida &c. ; | ita etiam in mente totidem funt, unum quòd habeat vim cognofcendi albe- 10 dinem ceræ, aliud quòd habeat vim cognofcendi ejus duritiem, aliud quòd mutationem duritiei sive liquefactionem &c.; potest enim quis noffe duritiem, qui non ideò novit albedinem, nempe qui cæcus natus eft; & ita de cæteris. Unde clare colligitur nullius 15 rei tot attributa cognofci, quàm noftræ mentis, quia, quotcunque cognofcuntur in quâlibet aliâ re, tot etiam numerari poffunt in mente, ex eo quòd illa cognofcat; atque ideo ejus natura omnium | eft notiffima. Denique hîc obiter reprehendisa quòd, cùm nihil in me esse admiferim præter mentem, nihilominus loquar de cerâ quam videam, quam tangam, quod fine oculis & manibus fieri non poteft. Sed notare debuifti me accurate monuiffe, non ibi agi de visu & ta&u, quæ fiunt ope organorum, fed de folâ cogitatione 25 videndi & tangendi, ad quam organa ista non requiri quotidie in fomnis experimur. Nec fane hoc non notasti, sed tantùm monere voluifti quàm abfurdæ 9 Après &c., à la ligne (1" édit. seulement). a. Page 274, 1. 16-22. 20 5 fæpe atque injuftæ cavillationes ab iis qui non tam De iis quæ IN TERTIAM MEDITATIONEM objecta funta. 513 1. Euge: hîc tandem aliquam contra me affers rationem, quod nullibi prius te feciffe animadverti. Ut enim probes non esse regulam certam, quòd ea quæ valde 10 clare & diftincte percipimus fint vera, dicis ingenia permagna, quæ videntur debuiffe plurima clare & distincte percipere, cenfuiffe nihilominus rerum veritatem vel in Deo vel in puteo esse absconsam. In quo fateor te recte ab authoritate argumentari; fed me15 miniffe debuiffes, ô caro, te hîc affari mentem a rebus corporeis fic abductam, ut nequidem fciat ullos unquam homines ante fe extitiffe, nec proinde ipforum authoritate moveatur. Quod deinde affers de Scepticis, locus eft communis non malus, fed nihil probans, ut neque quòd quidam pro falfis opinionibus mortem oppetant, quia probari | nunquam poteft illos clare 514 & distincte percipere id quod pertinaciter affirmant. Quod denique addis, non tam de veritate regulæ esse laborandum, quàm de Methodo ad dignofcendum an 25 fallamur necne, cùm exiftimamus nos aliquid clare percipere, non inficior; fed hoc ipfum accurate a me 20 a. Page 277, 1. 9. b. Ibid., 1. 14-16. c. Voir t. III, p. 401, l. 19. EUVRES. II. 46 præftitum fuiffe contendo fuis in locis, ubi primùm 5 2. Miror verò ratiocinium quo probare vis omnes noftras ideas effe adventitias, nullafque a nobis factas, quia, inquis, mens facultatem habet non tantùm percipiendi ipfas ideas adventitias, fed præterea illas varie componendi, dividendi, contrahendi, ampliandi, comparandi, & id genus fimilia: unde concludis ideas Chimærarum, 10 quas mens facit componendo, dividendo &c., non effe | ab ipfâ factas, fed adventitias. Quo pacto etiam poffes probare nec figna ulla facta fuiffe a Praxitele, 515 quoniam a fe non habuit marmor ex quo illa ex culperet, nec te has objectiones feciffe, quia ex verbis non 15 a te inventis, fed ab aliis mutuatis, ipfas compofuisti. At certe nec forma chimæræ in partibus capræ aut leonis, nec forma tuarum objectionum in fingulis verbis quibus ufus es, fed in folâ compofitione, confiftit. 20 Mirabile etiam eft quòd ideam Rei non poffe effe in mente sustineas, nifi fimul fint ideæ animalis, plantæ, lapidis, omniumque univerfalium. Tanquam fi, ut agnofcam me effe rem cogitantem, debeam agnoscere animalia & plantas, quoniam debeo Rem, five quid fit Res, agnofcere. Nec verius hîc de veritate agis. Ac 25 denique, cùm ea tantùm de quibus nihil affirmavi impugnes, non nifi in ventos præliaris. 19 Après confiftit, non à la ligne (1o et 2o édit.). a. Page 280, 1. 2-7. b. Ci-avant, p. 281, 1. 5-7. a 3. Hic ut convellas rationes ob quas de rerum materialium existentiâ cenfui effe dubitandum, quæris cur ergo supra terram ambulem &c.‘. In quo manifeste principium petitur: affumis enim id quod effet 5 probandum, nempe tam certum effe me fupra terram ambulare, ut de eo non poffit dubitari. Et cùm rationibus, quas mihi objeci & refutavi, 516 unam vis addere, quamobrem in cæco nato nulla fit idea coloris, aut in furdo vocis, plane oftendis te nullam 10 habere ullius momenti. Qui enim fcis nullam effe ideam colorum in cæco nato? cùm interdum in nobis, etfi claudamus oculos, nihilominus fenfus lucis & colorum excitentur. Et, quamvis quod ais concedatur, nunquid eodem jure dici poteft ab eo qui negat exi15 ftentiam rerum materialium, cæcum natum non habere ideas colorum, quia ejus mens facultate illas formandi eft deftituta, quo a te dicitur ipsum easdem non habere, quia oculis eft privatus ? 20 Quæ fubjungis de duabus ideis folis, nihil probant; fed, cùm ambas pro unâ accipis, quoniam ad unum folem referuntur, idem eft ac fi diceres verum & falfum non differre, cùm de eodem subjecto affirmantur. Et cùm illam, quam ex rationibus aftronomicis colligimus, negas effe ideam, nomen ideæ ad 4 petitur (2o édit. et Disquis. Met.)] petis (1" édit.).—6 Après dubitari, non à la ligne (1′′ et a. Ci-avant, p. 281, 1. 12. b. Page 282, 1. 17, etc. c. Page 283, 1. 6-7. d. Ibid., 1. 11, etc. 2' édit.). · 18 Après privatus, 517 518 folas imagines in phantafiâ depictas, contra id quod 4. Idem hîca facis, cùm negas fubftantiæ effe ve- 5 10 Ubi verò ais fubftantiæ ideam nihil habere realitatis, quod non habeat ex ideis eorum accidentium, fub quibus Ivel quorum inftar concipitur, probas te revera nullam habere diftinctam, quia nunquam substantia instar accidentium concipi poteft, nec fuam realitatem ab iis mutuari; fed contrà vulgo a Philofophis accidentia substantiarum inftar concipiuntur, nempe quoties 15 realia effe dicuntur. Nulla enim accidentibus realitas (hoc eft nulla entitas plufquam modalis) tribui poteft, quæ non ab ideâ substantiæ defumatur. Porro ubi ais ideam Dei haberi tantùm ex eo quòd audiverimus quædam attributa de Deo enuntiari, vellem adderes undenam ergo primi homines, a quibus ista audivimus, eandem Dei ideam habuerint. Si enim a se ipfis, cur non etiam eandem a nobis habere poffumus? Si verò a Deo revelante, ergo Deus exiftit. | Cùm autem addis, eum qui infinitum quid dicit, 25 attribuere rei, quam non capit, nomen quod non intel 8 Après volunt, non à la ligne (1o et 2o édit.). matur, même remarque. a. Page 284, 1. 25. b. Page 286, 1. 7-9. 18 Après defu |