pede, ex brachio, partibusve aliis fimul advenit, nonne oportet in te esse parteis varias, in quibus illum varie excipias, ne confufe & quafi unius duntaxat partis dolorem fentias? Sed uno verbo, generalis femper difficultas manet, 5 quomodo corporeum cum incorporeo communicare valeat, quam proportionem ftatuere alterius cum altero liceat. 16. Cætera prætereo, quæ fufe & eleganter profeque- 490 ris, ut oftendas esse aliquid præter te ac Deum. Deducis enim effe tuum corpus facultatefque corporeas; itemque 10 alia corpora, quæ in tuos fenfus ac teipfam immittant fuí Species, efficiantque voluptatis & doloris paffiones, unde funt in te profequutio & fuga. Ex quibus hunc tandem fructum colligis, ut, cùm omnes fenfus circa ea, quæ ad corporis commodum 15 fpectant, multo frequentius verum indicent quàm falsum2, idcirco inferas te amplius vereri non debere, ne ea falfa fint, quæ tibi quotidie a fenfibus exhibentur. Idem confequenter dicis de infomniis, quæ, quia non perinde cum reliquis omnibus actionibus vitæ a me20 moriâ | conjunguntur, ut ea quæ vigilanti occurrunt, ideo ftatuis tibi res veras, non in fomnis, fed vigilanti, occurrere d. Et, ex eo, inquis, quòd Deus non fit fallax, fequitur omnino in talibus te non falli. Quod, ut admodum pie dicis, ita, cùm poftremò concludis : esse huma25 nam vitam erroribus obnoxiam, noftræque naturæ infir- 491 mitatem effe agnofcendam, facis profecto quàm optime. a. Page 89, 1. 11-13. b. Ibid., 1. 17-18. c. Ibid., 1. 23-25. d. Page 90, 1. 6. 44 5 Hæc funt, Vir eximie, quæ mihi circa Meditationes tuas adnotanda occurrerunt. Repeto non effe cur ipfe ea cures, quòd meum judicium tanti non fit, ut haberi debeat apud te tantilli momenti. Ut enim, cùm aliquis cibus palato meo fuavis eft, quem difplicere aliis video, non defendo guftatum meum esse alieno perfectiorem; ita, cùm menti placet opinio, quæ non arridet cæteris, longe abfum ut tuear me in veriorem incidiffe. Id potius puto vere dictum, fuo quemque fenfu abundare; ac tam prope iniquum habeo, velle ut omnes eâdem fententiâ, quàm ut omnes eodem fint 10 guftu. Quod dico, ut exiflimes tibi, per me, liberum effe, hæc, quæ cenfui, omnia flocci-facere, nulloque plane loco habere. Abunde erit, fi pronum meum erga te affectum agnofcas, & non ducas pro nihilo venerationem tuæ virtutis. Poteft fortè aliquid effe inconfideratius prolatum,ut_15 492 inter | diffentiendum proclivius nihil eft. Id fi occurrat, plane devoveo; tu duc lituram, & fic habe, nihil mihi fuisse antiquius, quàm ut demererer & fartam teclamque tuerer amicitiam tuam. Vale. Scribebam Parifiis, Poftridie Eidus Majas, an. fal. 1641. 20 RESPONSIO AUTHORIS AD QUINTAS OBJECTIONES". 493 5 Vir præftantiffime, Tam eleganti & accuratâ differtatione Meditationes meas impugnafti, quæque ad earum veritatem illuftrandam adeo profutura effe mihi videtur, ut multum me tibi debere exiftimem, quòd ipfam perfcripferis, multumque etiam R. P. Mercenno, quòd te ad fcribendum incitarit. Quippe optime novit vir ille rerum omnium ftudiofiffimus indagator, & eorum præcipue quæ fpectant ad gloriam Dei promotor indefeffus, 494 nullâ viâ melius cognofci poffe an meæ rationes pro veris demonftrationibus habendæ fint, quàm fi aliquot ex iis, qui doctrinâ & ingenio reliquos antece15 dunt, ipfas examinarent ac totis viribus impugnarent, ut deinde fieret periculum an ego fatis commode ad omnia quæ ab iis propofita effent refponderem. Idcirco quamplurimos ad hoc provocavit, a nonnullis impetravit, & gaudeo quòd etiam a te. Quamvis enim non tam Philofophicis rationibus ufus fueris ad opiniones meas refutandas, quàm oratoriis quibufdam artibus ad illas eludendas, hoc tamen ipfum ideo mihi gratum eft, quòd inde conjiciam non facilè in me rationes afferri potuiffe diverfas ab iis quæ in præ 20 a. Voir t. III, p. 384, 1. 2 ; p. 386, 1. 18, et p. 388, 1. 25. cedentibus aliorum objectionibus quas legisti continentur. Neque enim, fi quæ effent, ingenium & diligentiam tuam effugiffent, & judico te hîc non aliud habuiffe inftitutum, quàm ut eorum me admoneres, quibus meæ rationes, ab iis quorum ingenia fenfibus 495 ita immerfa funt ut a Metaphyficis cogitationibus prorfus abhorreant, eludi poffent, atque ita mihi dares \ De iis quæ IN MEDITATIONEM PRIMAM objecta funt. 5 10 Ais te comprobare inftitutum quo mentem præjudiciis exuere conatus fum, utpote quod nemo fingere potest 15 effe improbandum; fed velles ut fimpliciter ac paucis verbis, hoc eft, perfunctorie tantùm id effeciffem. Quafi fcilicet tam facile fit omnibus fe erroribus liberare, quibus ab infantiâ imbuti fumus ? & quafi nimis accurate id fieri poffit, quod nemo negat effe facien- 20 dum? Sed nempe indicare voluifti plerofque homines fateri quidem verbo tenus præjudicia effe vitanda, fed tamen nunquam illa vitare, quia nullum ftudium aut laborem in hoc impendunt, nullaque ex iis quæ femel ut vera admiferunt pro præjudiciis habenda 25 496 effe arbitrantur. Tu certe hîc illorum perfonam egregie agis, & nihil eorum quæ ab ipfis dici poffent omit a. Page 257, 1. 24-27. tis; fed interim nihil affers quod Philofophum redolere videatur. Ubi enim ais opus non effe Deum fingere deceptorem, neque nos fomniarea, nec talia, Philofophus putaffet fibi addendam effe rationem cur 5 illa non poffint in dubium revocari; vel, fi nullam habuisset, ut reverâ nulla eft, id non | dixiffet. Neque addidiffet fufficere hoc in loco humanæ mentis caliginem, aut naturæ noftræ imbecillitatem caufari. Nihil enim prodeft ad errores noftros emendandos, quòd 10 dicatur nos errare, quia noftra mens cáligat vel natura eft imbecilla; idem enim eft ac fi tantùm diceretur nos errare, quia fumus erroribus obnoxii; & manifeste utilius eft attendere, ut feci, ad omnia in quibus contingere poteft ut erremus, ne ipfis temere 15 affentiamur. Non etiam dixiffet Philofophus, me, habendo dubia omnia pro falfis, non tam vetus exuere quàm induere novum præjudicium; vel prius probare conatus fuiffet ex tali fuppofitione oriri | periculum alicu- 497 jus deceptionis. Sed tu è contra paulo poft affirmas me non poffe a me extorquere, ut illa pro incertis falfifque habeam quæ falfa fuppofuid, hoc eft, ut novum illud induam præjudicium quod ne induerem verebaris. Nec magis miraretur Philosophus iftiufmodi fuppofitionem, quàm quòd aliquando, ut baculum qui curvus eft rectum reddamus, illum in contrariam partem recurvemus. Novit enim fæpe falfa pro veris utiliter fic affumi ad veritatem illuftrandam : ut cùm 20 25 a. Page 258, 1. 3 et 6. b. Ibid., 1. 4-5. c. Page 257, 1. 28, à p. 258, 1. 2. d. Page 258, 1. 8-10. |